Łąka jest miejscem tworzącym zbiorowisko traw, ziół, czasem drobnych krzewów. Jest także siedliskiem różnorodnych gatunków zwierząt, małych ssaków, owadów, pajęczaków czy gadów.
Co zaliczamy do łąk?
Półnaturalne łąki ekstensywnie użytkowane to obszary, na których ogranicza się działania takie, jak pokosy lub intensywność wypasu zwierząt. Redukuje się równocześnie użycie nawozów sztucznych na rzecz organicznego nawożenia. Przykładem takich terenów będą połoniny w Bieszczadach i równie ciepłolubne łąki nawapienne. Do łąk zaliczymy też inne połoniny, a także, hale, murawy, pastwiska, sawanny i stepy.
Ekosystem łąki, czemu zawdzięcza swoje istnienie?
Łąka jest ekosystemem półnaturalnym, który zawdzięcza swoje istnienie, m.in. interwencjom gospodarczym. Bez działania człowieka, łąka szybko zarosłaby lasem. Skład gatunkowy zwierząt bytujących w tym ekosystemie, również jest uzależniony od aktywności ludzkiej i ingerencji rolniczych. Jeśli jednak brakuje interwencji człowieka, czynniki takie jak silny wiatr, uboga gleba lub częste wylewanie wód mogą sprzyjać tworzeniu się łąk. Na takich obszarach nie może zawiązać się ściółka i w efekcie też ekosystem leśny. Łąki te są uboższe zazwyczaj w roślinność i zwierzęta, zwłaszcza jeśli chodzi o Polskę. Afrykańska sawanna natomiast tętni życiem, mimo dość skromnej szaty roślinnej.
Jak powstały łąki? Łąki kośne i inne.
W XVI w. zaczęto odwadniać podmokłe tereny w dolinach rzecznych. Wyrosła na tych terenach roślinność służyła do wypasu zwierząt. Po pewnym czasie zaczęto też kosić trawę, która obficie rosła. Wzrost był możliwy również ze względu na żyzne i podmokłe gleby. Są to, tzw. łąki kośne, których w Polsce mamy najwięcej. Jak było powiedziane powyżej, niektóre czynniki, takie jak wiatr, czy podłoże narażone na zalewy wód (nie mogące wykształcić połaci leśnych) wpłynęły na samoistne zaadaptowanie się terenów na łąki. W Polsce naturalne łąki spotyka się głównie wysokich górach, tzw. hale lub w deltach rzek (czynnik zalewowy, uniemożliwiający wzrost lasu).
Rośliny łąkowe
- Różne gatunki traw. Zdolne są one do wielokrotnego odrastania i rozkrzewiania się po koszeniu lub zgryzieniu przez zwierzęta. Odrastanie chroni glebę przed erozją.
- Zwarta okrywa splątanych korzeni oraz rozłogów nadziemnych i podziemnych formuje darń.
- Na całym świecie do roślin łąkowych zalicza się 11 tys. trawiastych gatunków, w tym zboża, takie jak pszenica, żyto, jęczmień, a także rośliny użytkowe, jak kukurydza, ryż, sorgo, itp.
- Turzyce ( tzw. ,,kwaśne łąki”) rosnące na terenach podmokłych.
- Byliny i zioła (m.in. mniszek lekarski, krwawnik pospolity, babka lancetowata).
- W Azji będą to drzewiaste bambusy, osiągające 20 m. wysokości.
Zwierzęta i owady
- Ekosystem łąki, choć na pozór mało zasobny w gatunki zwierząt, jest to w Polsce dom dla 700 kręgowców, w tym około 100 ptaków ( derkacz, bocian biały, żuraw).
- Owady zapylające. Będą to, m.in. pszczoły, trzmiele, muchówki, motyle, chrząszcze.
- Z dobrodziejstwa łąk korzystają także duże ssaki- łosie, sarny, oraz mniejsze- zające i lisy.
Rodzaje łąk
Podział ze względu na wilgotność obejmuje: łąki świeże i łąki wilgotne. Podział ze względu na występującą roślinność (np. łąki selernicowe, rajgrasowe, rdestowo- ostrożeniowe). Łąki rzadko spotykane, np. solnicowe (przystosowane do zalewów wody słonej).
Znaczenie łąk
- Zachowanie chronionych siedlisk przyrodniczych jest uzależnione od stopnia zagospodarowania rolniczego. Na mocy Dyrektywy Siedliskowej UE chroni się także poszczególne rośliny w krajobrazie łąk.
- Wielobarwne zioła, kwiaty i byliny przyciągają owady zapylające, bez których drzewa owocowe i niektóre krzewy, w tym warzywa nie obrodziłyby.
- Zioła pastewne bogate w białko i składniki mineralne są jednym z najważniejszych czynników diety zwierząt roślinożernych.
- Funkcja klimatyczna. Produkcja tlenu i wchłanianie dwutlenku węgla oraz nasycanie powietrza parą wodną jest pozytywnym aspektem występowania siedlisk łąkowych.
- Na łące pożywienie znajdują zarówno ptaki, jak i mniejsze ssaki, a także bezkręgowce. Przykładowy łańcuch pokarmowy: mniszek lekarski> gąsienica motyla> sikorka.
Ekosystem łąki szczególnie zachwyca w okresie maja. Feeria barw, dźwięków uwijających się owadów i zapachów aromatycznych ziół, sprawiają, że mamy ochotę na długi spacer.